Monday, April 12, 2010

GLOBAL WARMING: Kababalaghan o Katotohanan?

GLOBAL WARMING

Kababalaghan o Katotohanan?

Ni Bienvenido A. Ramos

SA mga mapamahiin at matatakutin, ang pagbabago ng klima at ang abnormal na takbo ng panahon, tulad ng El Niño o La Niña, ay itinuturing na “phenomenon” o kababalaghan at ipinalalagay na tandang malapit nang gunawin ng Diyos ang mundo, o may sisiklab na digmaan o lalaganap na salot. Kapag mapula ang lubugan ng araw, ibig sabihin ay may darating na bagyo.

Ang napakahabang tag-init nitong nakaraang limang buwan at ang matinding alinsangan sa gabi—kahit nitong Hunyo, na tradisyunal na simula ng panahon ng tag-ulan—ay itinuturing ng karaniwang tao na karaniwan at di dapat pansining pagbabago ng panahon.

Pero sa mga siyentipiko, ang mga “pagbabago” na ito sa klima ay babala ng isang malaking kalamidad na may saklaw na pandaigdig at hindi dapat ipagwalambahala. Hindi ito isang phenomenon o kababalaghan, ito ay isang krisis, nagdudumilat na katotohanan na ang mundo ay nahaharap sa isang krisis na tinatawag na “GLOBAL WARMING!”

Ayon sa mga scientist, ang matinding init na bumabalot ngayon sa mundo ay likha ng pagbuga ng “greenhouse gases”—partikular ay carbon dioxide o CO2, methane at nitrous oxide. Ang greenhouse gases na ito ay nagmumula naman sa usok, pollutant coal (karbon o uling), na ginagamit sa mga planta at pabrika ng mga industrialisadong bansa, tulad ng Estados Unidos, China, Germany, Russia at iba pa. idagdag pa riyan ang milyun-milyong sasakyang de motor na gumagamit ng gasoline, langis at ibang kemikal, na nagbubuga ng greenhouse gases.

Ayon sa mga siyentipiko, dahil sa pagkaipon ng greenhouse gases na ito sa atmosphere o kalawakan ng mundo, ang enerhiya mula sa sikat ng araw ay hindi makapaitaas sa outer space o rurok ng kalawakan—kaya naiipon sa ibabaw ng mundo ang init. Ayon sa pananaliksik na pang-agham, taun-taon ay nararagdagan ng 0.6 degrees Celsius ang init sa ibabaw ng daigdig.

Ang global warming o pag-iinit ng mundo, kung hindi mapipigil, ay lilikha o lumilikha na ng mga pagbabago sa klima, tulad ng El Niño o mahabang tagtuyot at ng malalakas na pag-ulan at pagbaha, na tinatawag namang La Niña.

Ayon sa mga scientist, kapag hindi nabawasan ang ibinubugang greenhouse gases mula sa mga planta at pabrika ng mga industriyalisadong bansa, hindi magtatagal, ang sobrang init na naiipon sa mundo. Ay magiging sanhi ng pagkalusaw ng mga bundok ng yelo at niyebe na magpapaapaw sa mga karagatan at magiging sanhi ng paglubog ng mga lupang nasa baybay-dagat, lalo na sa mga archipelago tulad ng Pilipinas.

ANG KONTRIBUSYON NG PILIPINAS

AYON din sa mga siyentipiko, lubhang maaapektuhan ng global warming ang mga kalupaan ng Aprika, Timog Amerika, ang Himalayas, Malaysia, Indonesia at Pilipinas. At bagamat hindi maihahanay sa mga industriyalisadong bansa ang Pilipinas, ang estilo ng pamumuhay at ang pamamayani ng kultura ng katiwalian at pandaraya dito ay may malaki ring kontribusyon sa global warming, sa kalahatan, at sa pagkawasak ng kalikasan at kapaligiran ng bansa, sa partikular. Bugbog sa mga likas na kalamidad ang Pilipinas, lalo sa bagyo at lindol, pero maraming kalamidad na gawang tao, likha ng kasakiman ng tao, ang nagdudulot ng malaking pinsala sa mga Pilipino.

Sa paggunita sa Earth Day noong nakaraang Abril 22, nagpalabas ng ulat at estadistika ang Department of Environment and Natural Resources ukol sa “kontribusyon” ng Pilipinas sa global warming at sa pagkasira ng kalikasan at kapaligiran.

Inamin ng DENR na grabe ang polusyon sa lupa, tubig at hangin sa maraming pook sa bansa, partikular sa mga lunsod ng Makati, Maynila at Pasay. Ayon sa DENR, sa kabila ng pag-iral ng Clean Air Act, ang daan-libong sasakyan sa Metro Manila lamang ay nagbubuga ng usok na nagsasapanganib sa kalusugan ng mamamayan, at nakapagdaragdag sa greenhouse gases. Kaugnay nito ang may 1,095 bukas na tambakan ng basura sa bansa ay nagbubuga rin ng methane (kabilang sa green house gases) na sanhi ng pagbalot ng init sa mundo.

Sa mababang paaralan pa lamang ay natutuhan na ang halaman o punongkahoy ay sumisipsip ng carbon dioxide (panluto sa kanyang pagkain), at nagtatapon ng oksiheno na kailangan naman sa kalusugan ng tao.

Natutuhan din na ang mga ugat ng punongkahoy ay nagtitinggal ng tubig-ulan, bukod sa nakakapit sa lupa. Patayin o putulin ang halaman o ang punongkahoy ay ano ang ibubunga? Malaking baha, gaya ng pumatay sa may 2,000 katao sa Ormoc, Leyte, at landslide o pagguho ng lupa at putik, na tumabon sa buong Barangay Ginsaugon sa St. Bernard, Southern Leyte—na hanggang ngayon ay hindi pa matiyak kung ilang libo ang nalibing nang buhay.

Parang mahirap paniwalaan na ang may 19 na milyong ektaryang kagubatan sa Pilipinas noong 1920, ngayon ay 7.2 milyong ektarya na lamang! Bunga nito, napilitang magpatibay ang Kongreso ng isang batas na tahasang nagbabawal ng pagtrotroso, pero hindi naman naipatutupad ito. May isang taon pa lamang ngayon, sinagasa ng tila bulldozer na mga baha, na may kasamang malaking putol na troso ang ilang bayan sa Quezon, Zambales at Aurora.

Kaugnay nito, sistematiko rin ang pagwasak sa mga baybay-dagat ng mga tanim na bakawan; sa paglipol sa mga isda at iba’t ibang lamang-dagat sa mga lawa at golpo sa pamamagitan ng paggamit ng lason, dinamita at ng ipinagbabawal na galadgad (baby trawl).

Idagdag pa rito ang pagtatambak ng basura at “human at chemical wastes” ng walang disiplinang nangakatira sa mga estero at baybay ng ilog Pasig at ng Manila Bay, hindi na nakapagtataka kung sa pana-panahon ay sinisira ng pagpasok ng “red tide” ang pinaghahanapbuhayan ng mga nag-aalaga ng talaba, tahong at iba pang kabibe.

ANO ANG GINAGAWA NG PILIPINAS?

MAGING sa mga problemang ang nakataya ay seguridad at pambansang pangkalusugan, umiiral pa rin ang pulitika. May ilang taon na ang nakararaan, ang naalarmang Kongreso—sa mabilis na pagkapanot ng mga bundok at kagubatan—ay nagtangkang magpatibay ng batas na lubusang magbabawal sa pagtrotroso—kahit sa loob man lang ng 10 taon; na tatambalan ng pagtatanim uli ng mga puno sa nakalbong gubat at bundok. Ngunit ang pagbabawal (total o partial log ban man) ay madaling napalulusutan ng mga masisibang logging concessionaire. Ang pagiging inutil ng nasabing batas ay nabunyag nang humampas ang ilang “super typhoon,” tulad ni “Reming” sa ilang bayan sa Quezon. Sinasagasaan ang mga ito ng malalaking baha, na may tangay na malaking trosong mula sa kalapit na mga bundok.

Nagpasa rin ng Clean Air Act ang Kongreso bilang tugon sa pagkalat ng sobrang polusyon sa hangin mula sa buga ng usok ng may daanlibong sasakyan sa Metro Manila lamang. Ang unang naapektuhan ng batas na ito ay ang tatlong halimaw na kompanya ng langis—Caltex, Shell at Petron. Kailangan nilang salain ng husto upang alisin ang tingga sa ibinebenta nilang langis. Dagdag na gastos iyon para sa tatlo. At ang kaso, tulad ng batas contra pagtrotroso, ang Clean Air Act ay inutil din. Patuloy ang pag-angkat ng mga Pilipino ng segunda manong trak at bus, na mangyari pang nagdadagdag ng buga ng greenhouse gases at nagpapatindi, sa halip na makabawas, sa global warming.

Ngayon, patuloy sa paghahanap ng “alternate fuel” o panggatong o enerhiyang hindi magpaparumi sa hangin. Nagsisimula na ring tumuklas ng tinatawag na “bio-fuel” mula sa mga katutubong halaman tulad ng niyog. Pinag-aaralan na rin ang paggamit ng tubig bilang enerhiya o “fuel”,at iba pang “fuel” na walang gaanong usok na magdaragdag ng polusyon—at mura pa.

Ayon kay U.S. Ambassador Kristie A. Kenney, sa pagbaka sa global warming ay kailangan ng mga Pilipino ang magbawas, magtipid, mag-recycle at baguhin ang estilo ng pamumuhay.

Ang totoo, apektado ng global warming ang lahat—mayaman o mahirap. Nararanasan na ng lahat ngayon pa lang ang mapaminsalang epekto ng global warming sa pagbabago ng klima—sa nakaririnding init kahit nagsisimula na ang tag-ulan; sa namimintong pagsasalat ng tubig; sa pagdating ng El Niño o La Niña, at sa pagkapinsala ng pagsasaka sa mga lalawigang malakas mag-ani ng palay, mais at gulay.

PAGKAMULAT SA PANGANIB NG GLOBAL WARMING

NOONG una, nakararami pa sa mga Pilipino ang hindi nababahala sa panganib na idinudulot ng global warming—ang kapansin-pansing pagbabago ng klima. Ang matinding alinsangan sa dating malalamig na buwan ng Disyembre hanggang Pebrero (2007). Ang matinding lamig naman nitong Pebrero at Marso (2008), na dapat ay nasa kainitan na ang tag-araw. Ang ilang linggong panay na pag-uulan sa Kabikulan, lalo na sa Silangang Samar, na lumubog sa baha ang maraming bayan. Ang walang dahilang pagkamatay ng mga isda sa ilog, palaisdaan, at sa dagat—na likha ng matinding init.

Ang pagkamulat sa panganib ng global warming ng mga Pilipino ay waring hindi sinasadya. Bunga ng patuloy na pagtaas ng presyo ng langis (gasolina), natutong maghanap ang nababahalang mamamayan ng pamalit sa enerhiya—na walang ibinubugang usok na nakalalason. Sa Ilokos, gumagamit na ngayon ng windmill sa maraming bayan—lakas na mula sa hangin. May nakatuklas din ng mga sasakyang mapapatakbo ng tubig. Sa Kongreso, nagpasa ng batas ukol sa paggamit ng biofuel—mula sa langis na makukuha sa tubo, tangan-tangan, niyog, at iba pa.

Sa isang survey na isinagawa ng isang pandaigdig na ahensiya- ang ACNielsen (Online Consumer Opinion Survey), na ipinakita sa Internet, napag-alamang sa may 47 bansang hiningan ng opinion tungkol sa global warming, 94% sa may 503 Pilipinong respondent ang nagsabing alam nila ang panganib ng global warming. Nabasa sa diyario o napanuod sa TV.

Sa ano mang kilusang laban sa pagpinsala sa kalikasan at kapaligiran ay hindi nagpapahuli ang mga Bulakenyo. Noon pa mang 1950’s, nagprotesta na ang mga Bulakenyo laban sa pagtatayo ng mga illegal na palaisdaan sa baybay-look ng Maynila—sa bahagi ng dagat na sumasaklaw sa mga bayan ng Obando, Bulakan, Malolos, Paombong at Hagonoy. Kasunod nito ang pagdaraos ng rally laban sa paggamit ng galadgad (baby trawl) at dinamita sa pangingisda—na bukod sa humuhuli ng mga similya ng isda at ibang lamandagat, ay sumisira pa sa mga katutubong tirahan at pagkain ng mga isda. Noong mga 1980 (bago sumiklab ang Edsa Revolution), ilang buwan ding nagprotesta ang mga aktibistang Bulakenyo—para ipasara ang dalawang planta ng alcohol sa Apalit, Pampanga, na ang tapong kemikal sa ilog na palabas sa Manila Bay ay puminsala sa maunlad nang industriya ng pag-aalaga ng sugpo sa Hagonoy at sumira rin sa mga sakahang nasa baybay-ilog.

Isang panahong ang mga ilog sa Bulacan, lalo na ang nasa dakong Timog-Silangan ng lalawigan ay nakukunan ng malinis na tubig, sagana sa mga isda at hipon. Ngunit sa pagdaan ng panahon, sa pag-unlad ng ilang bayang karatig ng Maynila, ang mga ilog ay naging tambakan ng basura—nakalalasong basura mula sa kultihan ng katad at mga lusaw na metal mula sa ginto, sa Meycauayan. Ang pagsulong umano—nang walang pagsubaybay ng gobyerno—sa pagpapabaya na rin ng mamamayan—ang unti-unting pumatay sa mga Ilog na magkakakawing ng mga bayan ng Marilao, Meycauayan at Obando. Bukod sa mga plantang nagtatapon ng chemical wastes sa mga ilog na nabanggit, masisisi rin ang mga nagsisipanirahan sa tabi ng mga ilog na ito—na nagtatapon hindi alam ng basurang plastic—kundi maging ng mga dumi ng tao at hayop.

Ang nakakalungkot, na napabilang tuloy ang mga ilog na ito sa 30 pinakamaruruming ilog sa mundo—isang nakakahiyang dungis sa maganda at marangal na pangalan ng Bulacan—bilang pangunahing lalawigan sa Pilipinas!

“Kailangan ang lubos na pagtutulungan ng mamamayan at ng pamahalaan,” iyan ang diwa ng mensahe ng mga opisyal na nagsidalo sa pulong na itinawag noong Pebrero 20, 2008 ni DENR Secretary Lito Atienza—sa layuning itatag ang Water Quality Management Area. Ang WQMA ay naglalayong opisyal na pangasiwaan ng Department of Environment and Natural Resources ang paglilinis at pangangalaga sa mga kailugang ito ng Marilao, Meycauayan,-Obando, sa tulong ng pribadong organisasyon at ng mamamayan.

PATAKARAN NG GOBYERNO, DAPAT BAGUHIN

MARAMI ang nakapapansin sa tila pagkakasalungatan ng mga patakaran ng gobyerno—sa pagsulong ng ekonomiya at sa kaalinsabay na pangangalaga sa kalikasan at kapaligiran. Ang kontradiksiyon ay nasa lubusang pag-aanyaya ng pamahalaan sa mga puhunang dayuhan—na ang pinakatampok ay ang pagbibigay ng lahat ng kaluwagan sa mga foreign investors, na linangin ang mga likas na yaman ng bansa—tulad ng pagmimina ng ginto, tanso, bakal at iba pang mineral. Ang pagmimina ay mangyari pang may kasunod na pagtatayo ng mga planta—at ang mga plantang ito ay magtatapon naman ng chemical wastes, metal tailing—na lalason sa ilog at kalupaang nasa paligid. Tulad ng nangyari sa ginawang pagmimina ng kompanyang Marcooper sa Marinduque noong 1950’s hanggang ngayon ay nakapag-iwan pa ng matinding lason sa mga kailugan sa Marinduque—na nagdulot ng sakit sa tao at hayop—at pumatay sa kapaligiran. Ito rin ang sanhi ng patuloy na protesta ng mga residente sa Bicol—na pinagmiminahan ng kompanyang Lafayete.

Ayon sa isang pandaigdig na pananaliksik, ang global warming ay nagtutulak sa mundo sa bangin ng pagkagutom sa di malayong hinaharap. Apektado ng pagbabago-bago ng klima ang produksiyon ng pagkain ng maraming bansa, at diyan ay nangunguna ang Pilipinas. Sa tulong ng manipulasyon at mga tiwaling kasunduan, paliit nang paliit ang lupang sakahan sa Pilipinas—sa isang maling hangaring maging industriyalisado (sa tulong ng puhunang dayuhan) ang isang bansang ang ekonomiya ay nakasalig sa pagsasaka. Ang mga lupang sakahan ay ginagawang komersiyal at industriyal—pinagtatayuan ng mga plantang gumagawa ng kosmetiko, appliances, kotse at ibang karangyaan ng modernong pamumuhay. May mga dayuhang nagsipagtayo ng golf course, spa, baseball field—sa lupang dapat sana ay pinag-aanihan ng palay, mais, gulay, atbp. Sa ibang bansang ngayon ay nagluluwas ng bigas at ibang produktong pansakahan, ang kanilang pamahalaan ang may subsidy o suportang pinansiyal sa mga magsasaka. Dito, ang mga magsasaka, na dapat sanang mabiyayaan ng pagpapatupad ng Malawakang Reporma sa Lupa, ay ni hindi mapautang ng pamahalaan. Matatandaang ang abono, na sana’y ipamamahagi sa mga magsasaka, ay kung kani-kanino lang ipinamigay ni Undersecretary Jocjoc Bolante ng Pagsasaka—bilang pamimili ng suporta ni GMA sa eleksyon noong 2004.

Sa pagtutuos, ang maling direksyon ng pagsusulong (umano) ng ekonomiya—ay walang kinahinatnan—kundi ang mabaong lalo sa utang ang Pilipinas, lumaganap ang kahirapan at gutom sa nakararaming masa ng mamamayan, magpasasa ang mga kapitalista at negosyanteng lokal at dayuhan. Ngayon, ni hindi masasabing industriyalisado ang Pilipinas, at bagama’t isang bansang ang ekonomya ay nakasalig sa pagsasaka—ay nahaharap sa taggutom, umaangkat ng mga pangangailangang dapat sana ay saganang inaani, at kung maaari ay nailuluwas pa sa ibang bansa.--●

15 comments:

  1. I prefer sterling silver jewelry because I hate the
    way gold looks with my skin tone and because it is cheaper than
    white gold. You must start shopping for your rings at least two to three months
    before the D day. Even low-cost software like Photoshop Components or ACDSee could make your
    item photography very much less difficult.

    Feel free to visit my page - promise ring 2012 tour

    ReplyDelete
  2. Isotretinoin, commonly marketed as Accutane, is quite effective at controlling
    acne, but according towards the National Institutes of Health, they have many
    dangerous side effects, including sensitivity to light,
    alterations in bone density, alterations in vision, depression, psychosis plus much more.
    There was The Creeper: Painful, cystic precursors that love dwelling just beneath the surface.

    It is utilized in water-treatment plants along with swimming pools to hold microorganisms away.

    Kiss My Face is promoting a distinct eco soap cleansers simply for facial skin.


    Stop by my web-site ... acne medication lawsuit **

    ReplyDelete
  3. So choose something that goes good for everyday wear.
    Promise Rings are worn by men and women alike and today they are gradually
    picking up momentum which was significantly less till a few years back.
    Additionally, there are alternatives to these rings for those
    who feel that their vow of abstinence is strictly a personal issue, rather
    than a public one.

    my web page; promise rings ebay -
    -

    ReplyDelete
  4. Isotretinoin, commonly marketed as Accutane, is quite effective at controlling acne, but
    according for the National Institutes of Health, it's many dangerous negative effects, including sensitivity to light, changes in bone density, changes in vision, depression, psychosis plus much more. ) Spending Too Much Time within the Sun - Sunbathing will dry out your epidermis. Hot water for the other hand can speed up the growth of pimples. Now imagine experiencing acne into the twenties and thirties, which unfortunately does happen, the harmful effects over many years could possibly be devastating to your confidence and happiness.

    my weblog severe acne

    ReplyDelete
  5. What's the variation in between a cultured pearl as well as a normal pearl. A youngster can choose from a basic sterling silver ring or a high-end ring which incorporates diamonds or birthstones. For all those interested in buying pearls, or for gem enthusiasts who want to learn much more, listed below are solutions to some with the most commonly asked queries about pearls.

    my blog: promise rings under $50.00

    ReplyDelete
  6. As Gold is known to be the symbol of purity,
    Indian customs emphasize on gold jewelry or gemstone jewelry as a betrothal present given
    to the bride. And so they're grown inside lagoons of tiny islands which might be part of a group referred to as French Polynesia. The diamonds were usually little in terms of carat, however were set during a means that created them sharp and simple to use to scribble on the glass.

    My web blog - promise rings jared ()

    ReplyDelete
  7. Do only a FEW sets of inner and outer thigh routines.
    Chitosan is resulting from the pumpkin heads or skeletons of fish and other sea creatures are
    also a typical component used in fat binding products.
    Do you enjoy walking but are looking for the added fat
    burning benefit of running. Being prepared starts with a
    grocery list and regular trips to the grocery store.


    Feel free to surf to my site Best Fat Burning Foods (http://passingtree.com)

    ReplyDelete
  8. A knot style and design is often accustomed to represent an unending really like and commitment in adore knots.
    The tradition of exchanging rings and them being worn by both men and women as symbol of
    marriage came about only toward the twentieth century. After the
    removal of the pornographic application known as "Hottest Girls"
    (designed by app developer Allen Leung) for the increasingly popular Apple i -
    Phone, it seems the multinational consumer electronics giant is seeking to clear its name
    of any connection to sexually explicit material.

    My webpage ... promise rings with diamonds :: ::

    ReplyDelete
  9. Purchasing a promise ring is easy in case you know what you are
    searching for. You can opt for a real diamond engagement ring if your budget
    allows and simply present it as a promise ring, but engagement
    rings tend to have a scary price tag way into the thousands.
    Irrespective of the material chosen, you must ensure
    that it is of top quality.

    my web blog ... promise rings for her size 9 ()

    ReplyDelete
  10. However, modern times demand a new look at why we give or possess the diamond ring.
    When temptation arises, you just simply look at the promise ring you wear on your finger to
    remind you of that promise you made to your partner or your loved one.
    As emerald is an expensive gem they usually come in shapes that
    help in retaining maximum weight from raw stone.

    Also visit my homepage - web page

    ReplyDelete
  11. Having the proportions to leave behind scars on skin, Acne is not dangerous
    Who would prefer to get acne marks on face, back, chest, shoulders,
    neck and also other part of skin. The most frequent antibiotics for cystic acne are erythromycin, clindamycin, and tetracyclines.
    Under the Kiss Organics product line from Kiss My Face, the appearance of organic personal care products created from wild-crafted and organic ingredients
    gained in popularity. Using a water based rather than an oil based
    body moisturizer may clog the pores, thereby resulting in blackheads and pimples.


    My webpage; acne homemade face mask

    ReplyDelete
  12. They are likely to have better deals on high-grade gemstone promise rings, because their
    niche is diamond rings. Some people prefer not to wear rings, and others want to make
    the purity vow in private. In a bold, albeit somewhat of a
    shallow and pedantic move, Apple has implemented Christian i - Phone app developer Island Wall Entertainment's Purity Ring Application, "in an attempt to engage with today's youth using new mediums.



    Take a look at my website - web site

    ReplyDelete

Ikinalulugod ang mga komentong inyong nais ipahatid!